`ბიძია ტომის ქოხი~, რომელიც მე-19 საუკუნეში მსოფლიოს ყველაზე გაყიდვადი და პოპულარული წიგნი იყო, საბჭოთა საქართველოში ცენზურით (40 გვერდი აკლდა) გამოიცემოდა (სამწუხაროდ, ზოგჯერ ახლაც ასე გამოიცემა). მაგალითად, თარგმნილი არ იყო სენატორის ოჯახის შეხედულებები, კლასობრივ უთანასწორობასა და რელიგიურ საკითხებზე მსჯელობები და სხვ. ამ წიგნმა მნიშვნელოვანი გავლენა მოახდინა ამერიკელი ხალხის აზროვნებაზე და დიდი წვლილი შეიტანა აშშ-ის სამოქალაქო ომის დაწყებაში. ამას მოწმობს პრეზიდენტ ლინკოლნის სიტყვები ჰარიეტ ბიჩერ სტოუსთან შეხვედრისას: `მაშ, თქვენ ხართ ის პატარა ქალი, რომლის წიგნმაც დაიწყო ეს დიდი ომი?~.. წიგნში აღწერილი `ხასიათები, საუბრები, მოქმედებები... რეალური ცხოვრებიდან ავიღე, ზოგს თავადაც შევსწრებივარ,~ – წერდა
მწერალი. ამ წიგნით ვეცნობით აფრო-ამერიკელების მონობის საშინელ წლებს, რომელიც აშშ-ს ისტორიის სამარცხვინო ფურცელია. მტკიცე ხასიათის ბიძია ტომი გამძლეობის, პატიოსნების, მეგობრობის, ერთგულების, სიკეთის განსახიერებაა, თუმცა კრიტიკოსები ხშირად საყვედურობენ შემგუებლობისა და მორჩილების გამო. ტომმა კარგად იცის, რომ მას იყიდიან ან გაყიდიან, აწამებენ, მაგრამ მტკიცე სულს ვერავინ შეუბღალავს. ალბათ, ამიტომაც 2006 წელს ბიძია ტომი 101 ყველაზე გავლენიან ლიტერატურულ პერსონაჟს შორის დასახელდა. ამ ნაწარმოებისადმი ინტერესი დღემდე არ გამქრალა, რადგან იგი ადამიანის სულიერების სრულქმნისა და თავისუფლების აღქმის ჭეშმარიტ ლიტერატურულ ნიმუშად ითვლება. ეს არის არა მხოლოდ `წიგნი-პროტესტი~, არამედ – ისტორია, რომელიც გულის სიღრმემდე აღწევს და მკითხველს ადამიანობაზე დააფიქრებს.
მთარგმნელი: რიტა ბაინდურაშვილი
ყდის ილუსტრაცია: ნინო აფციაური
